Seguidores e seguidoras

jueves, 31 de diciembre de 2015

Fin de año en la ría de Ortigueira

   Hoy acompañaba a Fran Tornero Iranzo y Javi Rodríguez Cantil en una visita guiada a la ría de Ortigueira, por aquello de acabar el año bicheando. Mientras intentaba explicarles un poco como funciona aquello tuve tiempo de contar algunas cosillas, que os pongo a continuación:

- 5 Colimbos grandes (Gavia immer) en la ría central
- 2 Somormujos lavancos (Podiceps cristatus)
- 8-9 Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis)
- 1 probable Zampullín cuellirrojo (Podiceps auritus) que no pudimos confirmar.
- 3 Garcetas grandes (Egretta alba). No fuimos a Ladrido.
- 15 Espátulas (Platalea leucorodia)
- 2 Barnaclas carinegras (Branta bernicla)
- 1065 Silbones (Anas penelope). No fué un censo muy preciso pero puede servir de orientación. Ya he comentado que últimamente parecen haber cambiado sus costumbres. Creo que el reciente aumento en el número de embarcaciones de pesca y recreo en la ría central ha podido influir en que ahora escojan el canal próximo a la vía del tren durante la bajamar. La verdad es que así se cuentan mucho mejor. Durante la pleamar el tradicional reposadero de san Claudio parece haber perdido importancia frente al de la ensenada de A Lagarea/Cuíña, donde hoy se concentraba el 90 % de la silbonada.
- 198+ Rabudos (Anas acuta)
- 63 Cucharas (Anas clypeata). No visitamos Mera.
- 0 Negrones (Melanitta nigra). Inaudito.
- 1 Archibebe oscuro (Trinta erythropus)
- 73 Archibebes comunes (Trinta totanus)
- 89 Archibebes claros (Tringa nebularia) en Cuíña. Faltarían los de Ladrido, Feás, Mera y San Claudio para completar el censo, de los más complicados que hay en esta ría.
- 380-390 Correlimos comunes (Calidris alpina)

 Me despido con unas fotos de Colimbos, que hoy se portaron y tuvieron consideración con mis invitados:


   Uno de ellos mostraba unas preocupantes marcas en la garganta y la cabeza; quizá heridas de un aparejo de pesca. En algún momento parecía verse incluso un sedal saliendo del pico.





   Afortunadamente consiguió pescar sin problemas. Esperemos que se recupere pronto.


Colimbo grande (Gavia immer)

  Y con las imágenes de una de nuestras invernantes más emblemáticas despedimos el año y damos la bienvenida a 2016. Esperemos que traiga algo más de suerte que éste, caramba....

sábado, 26 de diciembre de 2015

Parruleando na Frouxeira e... Mergullón real (Podiceps auritus)!!!

   A lagoa de Valdoviño segue con un nível medio-normal, axeitado para a observación de acuáticas.
Esta mañá, na compaña de Pepín Rivera, estivemos fotografando anátidas, das que hai agora unha diversidade interesante: Asubiador (Anas penelope), Pato culler (Anas clypeata), Lavanco (Anas platyrhynchos), Frisado (Anas strepera), Cerceta (Anas crecca), Pato chupón (Aythya ferina), Pato cristado común (Aythya fuligula), Pato cristado americán (Aythya collaris) e Pato bastardo (Aythya marila), destacando especialmente os parrulos mergulladores do xénero aythya, dada a tendencia regresiva que se está a dar no noso país e en xeral no contexto peninsular.

  Sen embargo o meu obxectivo era obviamente localizar o Mergullón real (Podiceps auritus) que acharan antonte Pablo e Antonio. Poño unha foto testemuñal.

 Mergullón real (Podiceps auritus)

   Ésta é a miña primeira observación da especie aquí, aínda que xa fora observada por un colega da SGHN a principios dos anos noventa ou finais dos oitenta, non lembro ben (Juan I. Díaz da Silva, comunicación persoal). Esperemos que aguante uns días ata os censos de Xaneiro.

   Tamén había polo menos un Mergullón de pescozo negro (Podiceps nigricollis), que xa é máis habitual na lagoa, sen chegar a ser común desde logo.

Mergullón de pescozo negro (Podiceps nigricollis)

   Cada día cobran máis importancia os modestos pero regulares continxentes invernantes de parrulos mergulladores do xénero Aythya, en severo declive no contexto peninsular. Se nos anos oitenta censábanse por centos en numerosas localidades galegas agora apenas superan o centenar en tres ou catro sitios (Encoro da Fervenza, Ría de Vigo, A Frouxeira e algunha que non lembro agora). O declive parece que tamén foi gordo en humidais importantes españois.
   Como curiosidade na lagoa de Gallocanta (Aragón) chegaron a formarse concentracións de ata 100.000! A.ferina naqueles anos oitenta. Unhas cifras realmente mareantes.


  A verdade é que hoxe daba gosto ver a variedade de anatídeas que descansaban perto do illote da Lapela. Os asubíos delataron axiña a presenza dos fermosos Patos asubiadores:

 Pato asubiador (Anas penelope, drta.)

  O Pato cristado americán, de procedencia neártica, volveuse en especie regular na zona de Ferrol. Din os entendidos destas cousas que son exemplares salvaxes non fuxidos de coleccións.

 Pato cristado americán (Aythya collaris)

   Hoxe censaba 100 Patos chupóns, un número bon para estes tempos de "crise ornitolóxica", máis aínda tendo en conta o benigno do inverno, un factor que inflúe moito nestas cousas.

 Pato chupón (Aythya ferina) macho

 A quen máis me prestou pillar foi a esta femia de Pato bastardo:


   Podemos comparar as femias das distintas especies de Aythya nas seguintes imaxes. Atención sobre todo á forma da cabeza e por suposto á ampla mancha branca na base do peteiro (ollo, que algunhas femias de A.fuligula teñen moito branco tamén)

 Femias de Aythya fuligula (Esda.) e Aythya marila (Drta.)
Esta fuligula non ten branco pero pode telo

 Femias de Aythya ferina (esda.) e Aythya marila (drta.)

 Pato bastardo (Aythya marila) femia

Bando de Galiñolas (Fulica atra) na parte Sul da lagoa

  En canto se abra o período hábil para censar haberá que facer a lagoa en primeiro lugar, antes de que suba o nivel da auga e as aves sexan máis difíciles de avistar.

viernes, 25 de diciembre de 2015

A Frouxeira, 24-Decembro-2015

   Esta mañá visitaba a praia e o sistema dunar da Frouxeira co amigo Juan Gómez Escariz (a pesares de ter aínda un obsoleto equipo reflex é boa persoa...).


  Ambos os dous comprobamos a tristura que nos ofrece o medio natural nestes últimos tempos, pois o transecto dunhas tres horas foi realmente pobre en observacións. Apenas uns poucos paseriformes comúns e moito tempo de soidade absoluta. Menos mal que os dous somos locuaces e tivemos conversa de sobra.

  A praia aportou unhas cifras de limícolas que seguramente serán parecidas ás dos censos, que comezan nunha semana:

- 38 Píllaras cincentas (Pluvialis squatarola)
- 44 Pilros tridáctilos (Calidris alba)
- 4 Pilros comúns (Calidris alpina). Lonxe quedan aquelas cifras de 300-600 alpina dos anos noventa. Claro que daquela a peste aínda tiña unha presenza testemuñal nas praias da comarca. O alarmante declive da especie en Valdoviño só é comparábel ao acontecido na ría de Ortigueira, aínda que alí as causas son outras moi diferentes.
- 1 Virapedras (Arenaria interpres). Probablemente un exemplar desprazado desde os pontos de invernada tradicionais situados na costa rochosa próxima de Meirás e Ponta Frouxeira.

 Píllaras cincentas (Pluvialis squatrola)

 Virapedras (Arenaria interpres) entre píllaras

Grupo de Pilros tridáctilos (Calidris alba) en hábitat típico


 Nas depresións intradunares levantamos 4-5 Becacinas (Gallinago gallinago) e unha parella de Escribentas das canaveiras (Emberiza schoeniclus), quizá da subsp lusitanica, reprodutora na localidade. Unha parella de Choias alegrounos un pouco a mañá.


Choia de bico vermello (Pyrrhocorax pyrrhocorax)

  Por certo, informábame hoxe Pablo Gutiérrez da aparición dun Mergullón real (Podiceps auritus) na lagoa. En canto teña tempo haberá que ir facerlle unha visita.

sábado, 19 de diciembre de 2015

48 Zampullines cuellinegros en la ría

  Este año estoy en plan vago total y apenas me muevo del entorno de Ferrol, pero echo de menos ni querida Villafáfila y mis salidas herpetológicas al interior del país. Lo bueno es que gracias a esta circunstancia puedo llevar un mejor control de la ría, que visito una o dos veces por semana.
  Una ría donde seguimos esperando la llegada de invernantes, aunque los Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis) ayudan a sobrellevar las horas de observación.


     He visto en el Noticiario de la SGO que en Rianxo (Ría de Arousa) hay ya casi 200 cuellinegros, pero aquí aún tenemos un número relativamente bajo. Hace una semana censaba 48 ejemplares, repartidos entre O Seixo y Barallobre; hoy no los he contado pero calculo que habría los mismos.


   En otras ocasiones pude constatar la captura de signátidos (Singnatidae) por parte de los zampulllines y esta mañana las dos capturas que pude identificar se corresponden, creo, con peces de fondo, como blénidos o gobios. Esa forma cabezona y la cola pequeña y redondeada son bastante característicos. Si alguien controla de biología marina y puede ayudar se agradece. El punto donde realicé estas dos fotos - de dos bichos distintos-  tendría unos 3-4 m. de fondo con pleamar, en zona de arenas y algo de roca cerca del embarcadero de O Seixo.


 Zampullín cuellinegro con captura

   No se acercaron demasiado a mi posición, pero la Canon SX60 obra milagros hasta lograr el efecto de que realmente estaban cerca (cuando eso ocurra probablemente fliparéis)


Canon SX60 (focal 247 mm)  ISO 160   V: 1/500   F: 7,1
Distancia: aprox. 50-60 m

  Y ahora vamos a reflexionar para mañana ;)

domingo, 13 de diciembre de 2015

Censo na Lagoa de Valdoviño 13-12-2015

  A lagoa da Frouxeira foi aberta este mes pola consellaría de Medio Ambiente. Imaxino que abriron polo trazado oriental que eles consideran o orixinal mais, polo visto, a lagoa volveu abrir soa por onde sempre, ou iso me comentaba un veciño. Ollando as marcas da erosión e o baixo nivel das augas, penso que efectivamente debeu acontecer así.

 Canle pechada temporalmente debido ao efecto mareal

   Sen embargo esta mañá descubría unha "novidade":


     No dique artificial que inventaron os da Consellaría aparecen agora amontoamentos de area "que trouxeron en sacos", co único fin de impedir o baleirado natural. E logo hai quen acusa á Xunta de desecar a lagoa... En fin, supoño que hai que facerse notar na campaña eleitoral e o disparate da desecación é o máis recorrente nesta época.

Amontoamento de areas no dique da canle

     En calquer caso, o nivel das augas está agora mesmo no que eu considero óptimo, que favorece a diversidade e riqueza de aves (e a observación das mesmas).
     Póñovos os dados do censo de aves acuáticas que realicei a primeira hora desta mañá na lagoa (non fun nin á praia nin ao sistema dunar):

- 79 Mergullóns pequenos (Tachybaptus ruficollis)
- 11 Garzas reais (Ardea cinerea)
- 24 Corvos mariños reais (Phalacrocorax carbo)
- 1 Pato asubiador (Anas penelope)
- 195 Lavancos (Anas platyrhynchos)
- 1 Pato rabilongo (Anas acuta)
- 110 Patos frisados (Anas strepera)
- 4 Patos culler (Anas clypeata)
- 97 Cercetas (Anas crecca)
- 92 Patos chupóns (Aythya ferina)
- 6 Patos cristados (Aythya fuligula)
- 2 Patos cristados americáns (Aythya collaris)
- 138 Galiñolas negras (Fulica atra)
- 1 Bilurico das rochas (Actitis hypoleucos)
- 3 Gaivotóns (Larus marinus)
- 320 Gaivotas comúns (Larus michahelis/fuscus/etc)
- 35 Gaivotas choronas (Croicocephalus ridibundus)
- 1 Picapeixe (Alcedo atthis)

 Grupo de Mergullóns (Tachybaptus ruficollis) no "Cinto do Oeste"

 Patos mergulladores (Aythya spp) e Galiñolas (Fulica atra)

   Para que fose un censo completo habería que prospectar a canaveira e a praia, pero non está mal. Son números modestos, ridículos para unha lagoa deste tamaño que estivese situada en Castilla ou Andalucía por exemplo, pero no contexto galego A Frouxeira segue a ser a lagoa máis importante para a invernada de acuáticas, con moita diferenza sobre o resto.


     Agora mesmo hai unha boa diversidade aínda que se vén o frío probablemente notarase un aumento tamén a nivel cuantitativo. E, polo que vin hoxe, parece provábel que a canle volva abrirse en breve. Se alguén de vós vai por aló estes días agradecería que me tivésedes informado. Graciñas.

martes, 8 de diciembre de 2015

Ría de Ribadeo, censo parcial 8-12-2015

   Hoy pude permitirme un desplazamiento hasta la Ría de Ribadeo, fronteriza entre Galiza y Asturies.
   La mañana estaba negra como el carbón, algo que dificultó la identificación de las anátidas, que además se encontraban más lejos de lo habitual con marea baja.

 Ría de Ribadeo, vista desde Vilavedelle (Castropol)


     Esta ría es relativamente fácil de censar gracias a su geografía bastante regular, pues otras rías son muchísimo más recortadas o mucho más grandes (las Rías Baixas, sobre todo). Pero aquí el problema suele ser la distancia, el viento del Norte y la poca luz disponible, que hace que todos los bichos parezcan negros en muchas ocasiones.

   La siguiente foto es una imagen común que los censadores gallegos tenemos que "descifrar" cuando llegan los censos de Enero. Porque no sólo hay que contar las aves, sino identificarlas segregando las especies, que en muchas ocasiones nadan entremezcladas; todo ello en unas condiciones de luz como las que véis. Y en la foto las aves no se mueven, pero en el campo sí, cuando no te las asusta un ave rapaz o una embarcación que navega por la zona. Censar una ría potente es muy bonito pero también muy estresante si se hace bien, os lo aseguro.

Bando de Silbones y Rabudos (los diferenciáis?)

     Hoy he contado anátidas, limícolas y alguna cosilla más. Como viene siendo la tendencia general, números muy bajos de Rabudo y sobre todo Silbón. Nada que ver con aquellas cifras de los años ochenta y noventa que daban a esta ría importancia internacional. Os pongo los datos:

- 3 Colimbos grandes (Gavia immer)
- 4 Zampullines cuellinegros (Podiceps nigricollis)
- 1 Zampullín cuellirrojo (Podiceps auritus). Pongo una foto testimonial, muy recortada.
- 8 Espátulas (Platalea leucorodia)
- Varias decenas de Garcillas bueyeras (Bubulcus ibis) en los campos de Figueras, Castropol

Zampullín cuellirrojo (Podiceps auritus)

- 405 Silbones (Anas penelope)
- 185 Anades rabudos (Anas acuta)
- 711 Azulones (Anas platyrhynchos)
- 93 Cercetas comunes (Anas crecca)
- 2 Patos cuchara (Anas clypeata)
- 18 Anades frisos (Anas strepera)
- 1 Negrón común (Melanitta nigra)

- 1 Aguila pescadora (Pandion haliaetus) con PVC amarillo. Supongo que era la famosa "Panchita"
- 1 Aguilucho lagunero (Circus aeruginosus) macho adulto, algo muy poco común en Galiza, donde suelen verse hembras o jóvenes


Aguilucho lagunero (Circus aeruginosus) volando sobre la ría

- 76 Zarapitos reales (Numenius arquata)
- 22 Agujas colinegras (Limosa limosa)
- Decenas de Archibebes claros (Tringa nebularia). No pude precisar bien los Tringa.
- 1 Archibebe oscuro (Tringa erythropus)
- 10+ Archibebes comunes (Tringa totanus)
- 135 Correlimos comunes (Calidris alpina)

 Zarapitos reales (N. arquata) y Agujas colinegras (L. limosa)

Archibebes claros (T. nebularia) y oscuro (T. erythropus, drcha.)

 Para finalizar, mi primera enlutada del invierno. Ya tardaba, caramba!

Lavandera enlutada (Motacilla alba yarrhelli)

Por ahora la invernada parece muy floja en todas las localidades.

domingo, 6 de diciembre de 2015

Ría de Ferrol, 6-12-2015

   Logo dunha serie de observacións outonais que facían pensar nunha invernada temperá, pois finalmentea cousa estase a retrasar. Polo de agora, nin Mobellas (Gavia spp), nin Pentumeiros (Melanitta sp), nin Mergos (Mergus serrator) nin Canas (Larus canus) nin Mergullóns reais (Podiceps auritus), a especie máis importante das que invernan na nosa ría.

   Únicamente houbo pequenos cambios na poboación de limícolas. Ademáis das 12-13 Píllaras reais (Charadrius hiaticula) que xa levan varios meses con nós e 1 Píllara cincenta (Pluvialis squatarola) o número de Pilros (Calidris alpina) vai subindo, até uns 80-85 censados este fin de semana. Os Biluricos das rochas (Actitis hypoleucos) non os conto agás o día do censo.

 Cando non hai moito que anotar dispoño de máis tempo para seguir a practicar fotografía. Ben nas imaxes de acción, onde recurro ao disparo en refacho e o formato JPEG...


  ...ou ben dándolle protagonismo aos fondos interesantes. As chalanas de Barallobre permiten pintar o mar co seu reflexo

 Gaivota de cabeza negra (Larus melanocephalus)

   A verdade é que xa estou temendo que veña unha invernada cativa como a do ano pasado.

 Píllara cincenta (Pluvialis squatarola)


    Menos mal que teño xoguete novo porque se non estas últimas saídas habían ser ben aburridas.

Pilro común (Calidris alpina)
Canon SX 60    ISO 125   V: 1/400   F: 6,5

 A ver se durante o Natal tiro a casa pola ventá e me podo permitir unha viaxe fóra de Eucalitolandia

PD: As Avespas asiáticas (Vespa velutina) xa son peste nos peiraos de Fene. No comment.