Seguidores e seguidoras

domingo, 19 de mayo de 2013

Las aves que se nos van

 Por suerte o por desgracia, han sido bastantes los cambios en la fauna que he observado a lo largo de estos casi treinta años recogidos en mis cuadernos de campo. La brutal transformación del paisaje y la aparición de especies animales invasoras (o de "naturaleza invasora") han modificado muchísimo el panorama ornitológico de Ferrolterra.
  El Aguilucho cenizo (Circus pygargus), la Codorniz (Coturnix coturnix), el Cuco (Cuculus canorus), la Tórtola europea (Streptopelia turtur), la Curruca zarcera (Sylvia communis), el Carricero tordal (Acrocephalus arundinaceus), la Buscarla pintoja (Locustella naevia) o el Gorrión molinero (Passer montanus), han pasado ya al baúl de los recuerdos, o lo harán en breve. Y la Focha (Fulica atra) es otra de las aves cuya población ha experimentado un declive tremendo en la zona de Ferrol.
 Ayer Xabi Varela comentaba en Galiciaves lo interesante que sería hacer un seguimiento a esta especie a nivel gallego (parece que su situación es preocupante a nivel nacional). Me pareció una estupenda idea, así que hoy mismo me dirigí al embalse de Forcadas, para ver cómo está la cosa este año.

 Focha (Fulica atra)

 Como siempre, aproveché para realizar un censo de lo más importante. Aunque las circunstancias no eran las ideales: frío (5º C a mediados de Mayo!!), lluvia y las orillas repletas de pescadores. A pesar de todo pude observar lo siguiente:
- 9-12 Somormujos lavancos (Podiceps cristatus). Vamos, las 4-5 parejas que ya anidan aquí
- 12 Zampullines (Tachybaptus ruficollis), que se correspoden probablemente con 9 territorios
- Azulones (Anas platyrhynchos). 13 machos, una pareja y una hembra con un solitario pollo.
- 2 parejas de Gallineta (Gallinula chloropus), cópula incluída.
- 6 Fochas (Fulica atra). Dos de los ejemplares parecían bichos solitarios sin indicios de cría. Las otras podrían estar anidando, aunque tampoco vi nada raro (con perdón).
 En fin, son cifras muy conservadoras, dadas las circunstancias. Espero mejorar los datos más adelante.

Embalse de As Forcadas

 Luego pasé por la laguna y por los prados de Taraza. Las Buscarlas pintojas no dan señales de vida todavía, y eso me empieza a preocupar. ¿Estaremos ante el fin de su pobación ferrolana? Espero quivocarme, pero creo que estamos ante otra inminente extinción de nuestra avifauna a nivel local.

 Para animar un poco al personal, pongo unas fotos de Ánades frisos (Anas strepera), una anátida que apareció por aquí en los años setenta y que mantiene una interesante población reproductora.


Ánade friso, macho

Anade friso, hembra

 Hasta otra!

6 comentarios:

  1. Y la Oropéndola Xabi, ¿cuanto hace que no la ves por Ferrolterra?
    Me acuerdo cuando iba a finales de los 70 a verla todos los años con Antonio Seone a Vilasánchez, en Serantes. No fallaban y qué bonitas eran.
    ¿Y el Escribano cerillo? Era "habitual" en las tierras detrás de las dunas de Esmelle. Hace muchos años que no lo veo por allí, ni por Doniños, Covas etc....¿Tienes alguna obs. reciente en la zona?
    Por cierto, este año todavía no vi ningún Vencejo real, y eso que pasé varias veces por Xan Xurxo - Lobadiz y miré las Gabeiras con el teles un par de días.
    Tiempos...
    saúdos
    Paco girón

    ResponderEliminar
  2. Pois estou dacordo contigo... a medias, Paco. Certo que o Ouriolo está case desaparecido pola zona, coma ben dís. Pero é que tampouco ten apenas hábitat agora, logo da transformación de mosaicos agrícolas en eucaliptais e toxeiras. Hai outros casos que me preocupan máis, porque ves que aínda terían hábitat idealmente (caso de A.arundinaceus, C.canorus, L.naevia ou a propia F.atra) pero que desapareceron ou o farán en breve sen explicación aparente (que eu entenda).

    O das Escribentas marelas en Esmelle... serían en paso, non?

    Un abrazo

    ResponderEliminar
  3. As Escribentas tamén no verán, que era cando pasaba case os dous meses enteiros alí mesmo. Anque non podo confirmarche a cría. Qué foran individiuos en expansión postnupcial non o sei. De todolos xeitos, agora non se ven en ningunha época. A cita máis recente e cercana que teño é de Enero de 2.009 na mina de As Pontes antes de empezar a encher, facendo os percorridos do Atlas de inverno da Seo.

    Acabo de chegar de Doniños e mirei bastante " a fondo" incluindo a zona do antiguo campo de tiro que tanta fe lle tés.
    O censo, deixando gaivotas aparte:
    Gallinula chloropus 1 adulto
    Anas platyrhynchos, 2 machos
    Tachybaptus ruficollis, 1 adulto
    Ardea cinerea, 1 exemplar escondido entre os Salgueiros da parte SW.
    P. carbo, 1 exemplar.
    Motacilla alba, 1 exemplar camiñando enrriba dos nenúfares
    Fulica atra, 0 patatero.
    Polos de ningunha especie.
    Como ves un pouquiño desolador o panorama.
    Por suposto, a Escribenta das Canaveiras tampouco.
    apertas...
    Paco Girón
    Un día destes a ver se podo patexar algunha praia para ver se soa a flauta coas Píllaras, pero vendo o invadidas que están de xente e cans non teño moitas esperanzas....

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. O noso con Doniños é como o dos sufridos madridistas coa famosa "décima". Esperas ter boas novas algún día, pero nada, tío....
      PD: jo, jo, jo!

      Eliminar
  4. Ola Xabi. O das galiňolas negras é tremendo. Cómo unha especie fai pouco tan abundante, está a desaparecer de tantos lugares. Xa coňeces os datos de Ribadeo, con amplos números ata os 90, que foron diminuindo ata desaparecer por completo (agora non se ve nin unha soa). E o mesmo pasa con eses outros casos que comentas. Qué pena...
    Por certo, que levo semanas sen comentar (por falta de tempo), a entrada de Villafáfila impresionante.
    Unha aperta.

    ResponderEliminar
    Respuestas
    1. Si que é tremendo, Quique. De todas formas penso que debemos distinguir entre aves reprodutoras e migrantes. As Galiñolas de Ribadeo, ata onde sei, serían únicamente invernantes na ría. E, aínda que tamén é preocupante (de feito poderían ser das nosas incluso), son casos diferentes.
      E non me quero repetir, pero é que en Villafáfila todo é máis fácil, de verdade.

      Eliminar

Para comentar es necesario identificarse con nombre y apellidos